Herbata
Kwiat herbaty
Plantacja herbaty
Liście herbaty
Zbiór herbaty
Suszenie herbaty
Jest to najpopularniejszy napój na świecie przyrządzany z liści wiecznie
zielonego krzewu herbacianego
Thea sinensis, rosnącego w wilgotnych,
tropikalnych lub subtropikalnych regionach, na wysokości do 2300 m n.p.m.
Krzew ten jest blisko spokrewniony z magnolią, i rósłby, podobnie jak ona, do znacznej wysokości,
gdyby go nie przycinano, aby łatwo było zbierać liście.
Herbata prawdopodobnie pochodzi z Indii. Do Chin (gdzie jest narodowym napojem,
zwanym cha) dotarła około roku 200 n.e., a do Japonii w VIII wieku n.e.
Do Europy przywieźli herbatę Holendrzy w roku 1610, w roku 1644 dotarła do Anglii.
Rozprzestrzeniła się na całym świecie. Obecnie uprawiana jest przede wszystkim w Chinach,
na Tajwanie, w Japonii, Indiach, na Sri Lance, w południowo-wschodniej Azji oraz w Afryce.
Dwa podstawowe gatunki herbaty, czarna i zielona, powstają w wyniku różnych procesów,
jakimi poddawane są zebrane liście. Liścia na herbatę czarną, o bursztynowym kolorze
i mocnym aromacie, poddaje się fermentacji. Liście herbaty zielonej, dające napar żółtozielony,
o gorzkim smaku, nie są fermentowane. Istnieje jeszcze jeden typ herbaty – ulung, uprawiany w Chinach,
na Tajwanie i w Japonii. Liście są częściowo poddawane fermentacji, napar ma subtelny aromat,
łączący cechy herbaty czarnej i zielonej. Herbata ulung jest często aromatyzowana kwiatami jaśminu.
Najważniejsze w krzewie herbacianym są pąki i drobne, górne liście
(określa je chińskie słowo
pekoe).
Plantatorzy herbaty mówią o „dwóch liściach i pąku”, podczas gdy „pekoe”,
lub bardziej precyzyjne „orange pekoe”, używa się do oznaczania wielkości i jakości liści.
Herbatę podaje się na gorąco, mrożoną lub w ponczu (z sokiem z limy, sherry i rumem).
Do ponczu i herbaty mrożonej najlepiej nadaje się herbata cejlońska, gdyż jako jedyna nie mętnieje.
Herbatę czarną podaje się z cytryną i cukrem lub z mlekiem,
herbatę zieloną – z cytryną oraz cukrem lub gorzką.
W północnej Afryce parzy się herbatę z liści mięty i obficie słodzi.
W Himalajach przyrządza się rodzaj herbacianej zupy, z masłem z mleka jaków i z solą.
Najpopularniejsze gatunki herbaty
- Assan: szlachetna herbata wysokiej jakości z prowincji Assan, w północno-wschodnich Indiach
- Ceylon: delikatna, wonna herbata uprawiana na wyżynach powyżej 1300 m; bardzo dobrej jakości
- Darjeeling: uważana za najlepszą i najwykwintniejszą ze wszystkich herbat indyjskich; uprawiana wokół miasta Darjeeling w Bemgalu Zachodnim, na stokach Himalajów
- Herbata jaśminowa: herbata zmieszana z suszonymi kwiatami jaśminu
- Herbata zielona: herbat niefermentowana, produkowana w Chinach, na Tajwanie i w Japonii; gatunki herbaty zielonej to gunpowder, chun mee, sow mee oraz częściowo fermentowane herbaty ulung; charakteryzuje je delikatny smak i subtelny aromat
- Keemun: fermentowana herbata, o dużych, czarnych liściach, o których mówi się się, że ma „woń orchidei”
- Lapsamg souchong: fermentowana czarna herbata, o kruchych liściach i przypalonym smaku; pochodzi z prowincji Fukiem i z Tajwanu
- Scented orange pekoe: fermentowana czarna herbata, o smaku jaśminowym. Herbatę powinno się parzyw czajniczkach porcelanowych, gdyż metal może popsuć smak delikatnych odmian. W metalowych natomiast można dłużej utrzyma właściwą, wysoką temperaturę. Herbatę przechowywać należy trzymać w szczelnie zamkniętych pojemnikach lub puszkach.
